De inzet van het Toukomstpanel was gedurfd, maar heeft succesvol uitgepakt. Het Toukomstpanel, gevormd door twintig Groningers, heeft daadwerkelijk de keuzes gemaakt welke projecten we gaan ondersteunen en niet de politiek of ons bestuur. Daarmee is aan de opzet en doelstelling van het Toukomstpanel voldaan. Dat blijkt uit het tweede deel van het evaluatieonderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen en Hanzehogeschool Groningen.
Terugblikkend concluderen de onderzoekers Bettina Bock en Hiska Ubels dat het besluitvormingsproces van het Toukomstpanel goed heeft gefunctioneerd. Zij constateren dat er veel enthousiasme over de inhoud van het advies is bij Provinciale Staten van Groningen, ons bestuur en de onafhankelijke beoordelingscommissie van het programma. De meesten zijn trots op het succesvolle verloop van dit complexe proces van burgerparticipatie. Met als resultaat: een groot aantal Toukomstprojecten van Groningers voor de toekomst van hun provincie, waarvoor 100 miljoen euro beschikbaar is.
Lef
De onderzoekers spreken van een “gedurfd proces waar lef voor nodig is”. Vooral omdat van tevoren niet bekend was wat het zou opleveren. Deze vervolgevaluatie sluit aan op het eerste deel van het onderzoek dat we eind april publiceerde. Het eerste deel gaat over het functioneren van het panel, dit tweede deel over de ontvangst van het Toukomstadvies door de beoordelingscommissie, het bestuur en Provinciale Staten.
Aandachtspunten
De uitdaging die volgens de onderzoekers nu voor ligt is een succesvolle uitvoering van de Toukomstprojecten. Van belang is dat projecten onderling goed op elkaar aansluiten en dat de Toukomstprojecten en andere initiatieven, bijvoorbeeld van de provincie en gemeenten, elkaar versterken. Tegelijk is het belangrijk om de eigenheid van Toukomst te blijven bewaken en de energie van de initiatiefnemers niet te verliezen. Toukomst is immers bedoeld om vernieuwend te zijn en dus af te wijken van regulier beleid en de ‘gewone’ democratie, zo stellen de onderzoekers.
Aanbevelingen
De onderzoekers komen met een aantal aanbevelingen, voor Toukomst maar ook voor het inrichten van eventuele toekomstige burgerpanels:
- Dit onderzoek laat zien dat een project zoals Toukomst van grote waarde kan zijn omdat het inzichten geeft in wat bewoners belangrijk vinden en omdat het een aanvulling kan zijn op het beleid van overheden.
- Verken hoe de visie van Groningers (verwerkt in het Toukomstbeeld) kan bijdragen op andere terreinen, zoals bijvoorbeeld de ruimtelijke inrichting van de provincie of de Nederlandse Omgevingsvisie (NOVI).
- Evalueer en monitor de projecten de komende jaren. Het gaat hierbij niet alleen om het proces en de resultaten, maar ook of het eigenaarschap onder bewoners en hun vertrouwen in de toekomst daadwerkelijk zijn toegenomen.
- Zorg voor een goede aansluiting tussen de Toukomstprojecten en het bestaande lokale beleid, de inzet van professionele ondersteuning en een soepele samenwerking tussen verschillende partijen. Zeker voor indieners die hun project als vrijwilligers in hun eigen tijd uitvoeren is het belangrijk om de vaart erin te houden.
- Hoewel het besluitvormingstraject van Toukomst goed heeft gewerkt, waren door de complexiteit van de opzet en, mede als gevolg van de coronacrisis, de duur van het traject de consequenties niet altijd duidelijk voor alle betrokkenen (initiatiefnemers, politici en belanghebbenden). Het advies is om bij een eventueel vervolg te kijken of en hoe de procesinrichting eenvoudiger kan.
Nieuwgierig naar het tweede deel van het evaluatieonderzoek? Dit vind je in hoofdstuk 6 en in een deel van hoofdstuk 7 terug. Het volledige onderzoek download je hieronder.
