Nationaal Programma Groningen zet tot nu toe vooral in op het verbeteren van de leefbaarheid en de economische ontwikkeling van de provincie. Dit blijkt uit onderzoek van onze onafhankelijke beoordelingscommissie. Om de impact van het programma nog verder te vergroten adviseert de commissie het bestuur om met doelgerichte keuzes ook meer te focussen op lange termijneffecten.
Het programma is in 2019 gestart, inmiddels zijn er meer dan 200 projecten goedgekeurd. Voor het bestuur een goed moment om de onafhankelijke beoordelingscommissie te vragen of het programma op de goede weg is en in hoeverre bijsturing nodig is om de ambitieuze doelstellingen te halen.
Enthousiasme en voortvarendheid
De beoordelingscommissie constateert dat het enthousiasme en de voortvarendheid
waarmee inwoners, bedrijven, organisaties en overheden de initiatieven van Nationaal
Programma Groningen vormgeven en uitvoeren laat zien dat zij zich verantwoordelijk voelen voor de toekomst van hun provincie. De commissie heeft veel waardering voor de vele goede projecten die zijn aangeleverd en in uitvoering zijn.
Bevindingen
Gemeenten zetten vooral in op de leefbaarheid, op projecten die gericht zijn op het
verbeteren van de bebouwde fysieke omgeving, de ruimtelijke kwaliteit en het welzijn van hun inwoners. De provincie op economische projecten die gericht zijn op het vergroten van de werkgelegenheid in de regio en het bevorderen en stimuleren van innovatie en ondernemerschap. Er is aandacht voor het verhogen van de arbeidsparticipatie door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan een baan te helpen. Maar ook voor het bieden van een betere school- en leefomgeving voor kinderen. Vooral bij economische projecten en projecten op het gebied van natuur en klimaat is sprake van een forse aanvullende financiering door bedrijven en organisaties zelf, die de impact van de projecten vergroot. De focus op biodiversiteit en natuurontwikkeling is nog beperkt, stelt de commissie.
Advies beoordelingscommissie
Op basis van de ervaringen tot nu toe komt de commissie met drie aanbevelingen die helpen bij het behalen van de doelen van Nationaal Programma Groningen:
- Formuleer een hoofdambitie op het terrein van economie en werken en leren die sturing geeft aan de besteding van de resterende middelen. Zorg voor een regierol op provinciaal niveau, zodat projecten meer op elkaar afgestemd zijn en van elkaar geleerd kan worden.
- Focus op doelbereik, effectiviteit en efficiency. Projecten moeten niet alleen op de korte termijn urgente problemen oplossen, maar ook op de lange termijn bijdragen aan de brede welvaart van de regio.
- Let op voldoende implementatiekracht. Onderzoek wat nodig is in de benodigde infrastructuur om de uitvoeringskracht van partijen te borgen en ondersteun daarbij.
Focus
Het bestuur gaat aan de slag om hier verder invulling aan te geven en bekijkt waar het de komende jaren met het nationaal programma de focus op gaat leggen. Een belangrijke vraag die daarbij aan de orde komt is welke type projecten structurele effecten hebben voor de inwoners van Groningen. Ook de volgende generatie moet hier nog de vruchten van plukken. Voor de zomer neemt het bestuur hierover een besluit.
Onderzoek
De beoordelingscommissie vroeg E&E advies, Aletta Advies en het Sociaal Planbureau Groningen om verdiepend onderzoek te doen naar de projecten van Nationaal Programma Groningen. De onafhankelijke beoordelingscommissie toetst of de ingebrachte projecten bijdragen aan de ambities en randvoorwaarden van het nationaal programma. De commissie heeft daardoor veel eigen ervaring kunnen meenemen in het onderzoek. Denk daarbij aan het bereik van de projecten en de wijze waarop de projecten worden vormgegeven, gefinancierd en uitgevoerd.
