Waarom is er nog geen kennis- en doecentrum over zo’n belangrijk onderwerp als de Groningse gaswinning, energie en aardbevingen? Die vraag vormde het uitgangspunt voor initiatiefnemers Thea van der Laan en Joke Scholten voor Toukomstproject EPIQ. Thea: “In dit interactieve centrum kunnen bezoekers op ontdekkingsreis, spelenderwijs leren en naar verhalen kijken en luisteren.”

Een plek vol edutainment (leerzaam vermaak) rondom de thema’s gaswinning, energie en aardbevingen: dat is wat EPIQ wil zijn. Een plek waar je leert, wordt uitgedaagd en begrip en compassie krijgt voor de getroffenen. En waarin het belang van zuinig zijn op de aarde naar voren komt.

Joke: “Toen ik vier jaar geleden vanuit Haarlem naar Loppersum verhuisde en in contact kwam met de mensen hier, ging het veel over de gaswinning. Ik was verbaasd dat er over zo’n groot onderwerp geen centrum was. Al snel had ik ideeën over zo’n centrum, ging ik plannen bedenken. Iets bescheidens met historie en verhalen, maar ook met kunst en mooie initiatieven, een winkeltje met streekproducten. En natuurlijk het liefst in Loppersum.”

Ik was verbaasd dat er over zo’n groot onderwerp geen centrum was. Al snel had ik ideeën, ging ik plannen bedenken.

Respect

Joke diende haar ideeën in bij Toukomst en de plannen werden grootser toen ze werd gekoppeld aan Thea van der Laan. Thea wilde ook een centrum realiseren rondom energie, gaswinning en aardbevingen. Thea: “Hoe kan het dat er helemaal geen informatie op één plek te vinden is hier in het noorden, over zoiets belangrijks? We willen van EPIQ een soort NEMO van het noorden maken. Voor mensen uit het hele land, voor kinderen en volwassenen. Het respect voor de getroffenen zal een groot en belangrijk onderdeel van het centrum worden. En ondanks alle ellende moet ook duidelijk worden dat de Groningers veerkracht bezitten en trots zijn op Groningen. We gaan voor de balans tussen respect en edutainment.”

Joke sluit zich hierbij aan: “Het is een groot item. Zo’n centrum is ook een stuk erkenning voor dit belangrijke thema.”

Iedereen is welkom

Maar hoe moet die plek er dan uiteindelijk uitzien? Thea: “Wij zoeken een oude gaswinningslocatie, om als erfgoed te bewaren. Daarbij komt – in samenwerking met studenten en lokale aannemers – een centrum dat energieneutraal, aardbevingsbestendig, duurzaam en circulair gebouwd is. Een plek waar we per jaar zo’n 100.000 bezoekers kunnen ontvangen. Kinderen tijdens een schoolreisje, studenten, gezinnen, toeristen, iedereen uit het land is welkom.”

Bij EPIQ gaat het draaien om de hele energietransitie. Van turf tot waterstof. De problematiek rondom het thema, naast de welvaart. En er is aandacht voor het klimaat. Thea: “Bij EPIQ vind je films, verhalen, beeldmateriaal en exposities. Maar je kunt bijvoorbeeld ook in een beefhuis stappen om een beving te voelen.”

Voorproefje

Joke: “De planning is om na de zomer een reizende pop-up te realiseren. Een doorkijkje naar wat de plannen zijn. Wie niet zo lang wil wachten: sinds een paar weken kun je al wel terecht voor een voorproefje, om kennis te maken met EPIQ. In de oude pastorie van Loppersum.”

Met een bescheiden expositie toont EPIQ zich daar voor het eerst aan het publiek. Elke donderdag, vrijdag en zaterdag tussen 12.00 en 17.00 uur, tot en met 1 juli 2023. Thea: “Op panelen van NonFiction Photo zie je het verleden en heden van de gaswinning, vastgelegd door vijf fotografen uit het Noorden. In de andere ruimte zie je de plannen van EPIQ. We zijn aangenaam verrast over de opkomst en de reacties. Mensen zijn kritisch, maar omarmen het wel. We krijgen zelfs materialen aangeboden voor het project: mooie boeken, een quilt over de aardbevingsproblematiek, het volledige rapport van de parlementaire enquête. Veel bezoekers willen ook graag hun verhaal delen. Dat is mooi. We willen dat het laagdrempelig is om bij de expositie binnen te stappen. En leuk: er komt een speurtocht voor kinderen. De eerste antwoorden op de vragen zijn te vinden in de exporuimte, de andere kunnen ze thuis opzoeken via filmpjes en QR-codes.”

Veel bezoekers willen ook graag hun verhaal delen. Dat is mooi. We willen dat het laagdrempelig is om bij de expositie binnen te stappen.

Bijzondere ontmoetingen

Joke: “Van sommige bezoekers hoor ik dat ze soms moe worden van het thema, maar dat ze wel achter ons initiatief staan. Dat stelt me gerust. Want we willen graag draagvlak creëren en daarvoor hebben we ook de inwoners van dit gebied nodig. Elke keer als ik er ben, heb ik  wel een bijzondere ontmoeting. Bijvoorbeeld met iemand die vanuit een bepaalde beroepsachtergrond zijn medewerking aanbiedt. Of met dorpsgenoten die vertellen hoe de eerste zware beving van Huizinge nog in hun geheugen gegrift staat. Ik hoop dat door deze expositie het project in een stroomversnelling komt, maar ook verdiept en verbreed wordt. Ik zie echt een taak voor EPIQ.”

Thea: “Groningen heeft Nederland veel warmte gebracht. EPIQ belicht de welvaart en de keerzijde, voor nu en volgende generaties. Groningen barst van de energie.”

Meer info vind je op: www.epiqgroningen.nl