Johannes Boshuizen is begonnen aan een nieuwe functie binnen Nationaal Programma Groningen. Op 1 april nam hij afscheid als programmamanager van Toukomst en is hij gestart aan een nieuwe uitdaging voor Nij Begun. Johannes kijkt met veel plezier én trots terug op zijn tijd bij Toukomst en de vele bijzondere projecten. “Geweldig dat de initiatiefnemers er zo vol voor zijn gegaan!”
Dat Toukomst in vijf jaar tijd zo veel verschillende mensen bij elkaar heeft kunnen brengen vindt Johannes heel bijzonder. “Initiatiefnemers die met vernieuwende ideeën kwamen en samenwerken met lokale bedrijven, allerlei organisaties en gemeenten… dat is echt nieuw. Dat zie je in een groot aantal projecten terug, bijvoorbeeld bij ‘Elk dorp een eigen voedseltuin’ en ‘Sterke Musea’. Ik ben vooral ook heel trots dat er steeds meer mensen aan de projecten meewerken; ondertussen ruim 750. Het afgelopen jaar waren projecten ook echt bezig met de uitvoering. En daar kunnen we allemaal, maar vooral de initiatiefnemers, trots op zijn.”
Het programma is opgezet als een democratisch experiment en een nieuwe manier van het financieren van initiatieven van inwoners.
Toukomstevaluatie
Naast de vele successen zijn er ook zaken zijn die minder goed liepen. Johannes: “Het programma is opgezet als een democratisch experiment en een nieuwe manier van het financieren van initiatieven van inwoners. Bij een programma op deze schaal, waarbij alles nieuw is, met deze budgetten en waar zo veel mensen samenwerken is het niet gek dat er lessen te leren zijn.” Om dat goed te doen wordt er dit jaar een evaluatie uitgevoerd van het programma: “Hierbij wordt gekeken hoe het proces is gegaan en hoe initiatiefnemers het hebben beleefd. Maar ook: wat zijn de resultaten van de projecten, zijn die zoals verwacht? Het eerste deel van Toukomst tot de selectie van het Toukomstpanel is al geëvalueerd door de Hanzehogeschool en Rijksuniversiteit Groningen. De nieuwe evaluatie gaat over het vervolg en ook over de resultaten per project. Het is de bedoeling dat de evaluatie ergens komende maanden begint en begin 2025 klaar is,” vertelt Johannes.
Toekomst van Toukomst
Er staat nog heel wat te gebeuren met Toukomst. “Dat is natuurlijk te veel om nu op te noemen. Bijna alle projecten zijn gestart. ‘De Landschapswerkplaats’ is het grootste project, daar vallen tien initiatieven onder. Een mooi voorbeeld: een initiatiefnemer met een grote wens voor een verbinding tussen Foxhol en het natuurgebied richting het Zuidlaardermeer. Zodat mensen uit Foxhol er in de toekomst makkelijker naartoe kunnen fietsen en wandelen. De initiatiefnemer werkt het plan samen met de Landschapswerkplaats, gemeente Midden-Groningen en ProRail verder uit. Al die partijen bij elkaar krijgen is best een klus. Of neem bijvoorbeeld ‘Zo Willen Wij Wonen’. Daar ontstaat een community van groepen ouderen die aan nieuwe initiatieven voor gezamenlijke woonvormen werken. Vergis je niet wat het betekent voor mensen als ze langer in hun dorp kunnen wonen met steun van bekenden.”
Johannes vindt het bijzonder dat inwoners moeilijke onderwerpen niet uit de weg gaan. “Ja, dat bewonder ik echt. ‘EPIQ’ is bijvoorbeeld met allerlei partners bezig met het vertellen van het verhaal van de Gaswinning en alles wat dit voor Groningen betekent. Het is nogal wat dat inwoners zich voor zo’n onderwerp inzetten. Heel logisch eigenlijk: het verhaal over de mijnen in Zuid-Limburg wordt ook in een museum verteld. Of kijk naar ‘Oogst van Groningen’ en ‘Route 2040’, die beide te maken hebben met de toekomst van de Landbouw. Geweldig hoe ze daarmee bezig zijn. En de initiatiefnemers van ‘Touripedia’, die zich als initiatiefnemers met verschillende achtergronden op de rol van de overheid bij toeristische data hebben gestort. Best lastig, als buitenstaanders ineens zeggen dat het slimmer en beter kan, maar gaandeweg komt er wel iets moois uit; daar ben ik van overtuigd.”
Mensen zijn echt enorm gehecht aan het unieke van Groningen.
Positief gevoel
Johannes kijkt met een positief gevoel terug op het Toukomst-proces: “Voor mij draait het vooral om: hoe zorg je ervoor dat je als overheid goed samenwerkt met inwoners en andere partijen? Maar goed, er zijn natuurlijk ook regels en je kunt niemand voortrekken. Zo complex als het is, dat had ik van tevoren niet helemaal verwacht. Als we dat hadden geweten, hadden we dat ook duidelijker gemaakt richting de initiatiefnemers: Zet je schrap, het kan knap ingewikkeld worden. Want dat is het wel af en toe. Ook het opzetten van samenwerkingen in de regio is soms reuze ingewikkeld. De verschillen en tegenstellingen overbruggen is echt een enorme kans voor de iedereen in de provincie.” Zien hoezeer de inwoners van Groningen gesteld zijn op het karakter en de eigenheid van de provincie, dat vindt Johannes het inspirerende van Toukomst: “Mensen zijn echt enorm gehecht aan het unieke van Groningen.”
Kritiek
Dat er soms best wat kritiek is, bijvoorbeeld in de media, vindt Johannes begrijpelijk maar ook pijnlijk. “Terwijl veel initiatiefnemers heel positief zijn, en daardoor soms ook niet de aandacht krijgen die ze verdienen. Ik vind dat lastig, omdat initiatiefnemers er zo vol voor gaan en een positieve bijdrage willen leveren aan de provincie. Maar goed: kritiek hoort erbij, Toukomst is ook iets totaal nieuws. We hebben veel geleerd. Als je nu terugkijkt, dan hadden sommige zaken anders gekund. We hadden meer aandacht moeten besteden aan de verwachtingen van iedereen. Verschrikkelijk ambtelijke term natuurlijk, maar dingen hadden ongetwijfeld soepeler gelopen als iedereen veel beter wist wat de bedoeling was en wat dat zou betekenen. Uit verschillende onderzoeken in het land blijkt ook dat de overheid lang niet altijd de instrumenten heeft om initiatieven te ondersteunen. We moeten soms best ingewikkelde constructies met elkaar bedenken om iets mogelijk te maken. Iets anders is dat ik een dilemma zie in de rol van bestuurders. Aan de ene kant wil een bestuurder de initiatiefnemers de ruimte geven, zaken niet ‘overnemen’. Aan de andere kant wil een bestuurder zich ook sterk kunnen maken voor een goed initiatief. Daar kan mogelijk in de toekomst verder over nagedacht worden.”
Ik ga werken aan de economische agenda: de provincie klaarmaken voor de toekomst. Hierbij gaat het ook om de vraag: hoe kun je ervoor zorgen dat inwoners in de hele provincie er in de toekomst wat aan hebben?
Nieuwe functie
Johannes gaat meewerken in het team van de economische kwartiermaker voor Nij Begun. “Ik ga werken aan de economische agenda: de provincie klaarmaken voor de toekomst. Hierbij gaat het ook om de vraag: hoe kun je ervoor zorgen dat inwoners in de hele provincie er in de toekomst wat aan hebben? In het bijzonder ga ik me richten op vrijetijdseconomie, daar zie ik ook een groot raakvlak met Toukomstprojecten: het beleven van de provincie, het laten zien van de mooie plekken.” Van het nieuwe programma Nij Begun moet heel Groningen én de Kop van Drenthe gaan profiteren. Voor de economische agenda soms zelfs het hele Noorden. Johannes: “Toukomst loopt nog gewoon door, tot 2030. Nij Begun wordt momenteel opgebouwd en ontwikkeld, hoe dat er precies uit zal zien, daar weten we aan het eind van het jaar meer over.”
Opvolger
Mara Bosboom neemt het stokje van Johannes over bij Toukomst. “Ik ben 1 april gestopt, maar werk op de achtergrond nog wel als vraagbaak. Mara heeft veel ervaring: ze komt van de Kunstraad en heeft veel affiniteit met cultuur en kleinschalige initiatieven. Ze snapt wat erbij komt kijken.” De locatie waar Johannes werkt, is deels hetzelfde. “Ja, leuk dat ik nog in Ten Boer blijf. Daarnaast werk ik nu in de stad. Ook fijn om daar met andere collega’s bezig te gaan: ik heb er veel zin in!”
