We weten allemaal dat zonne-energie elektriciteit kan opwekken, maar wist je dat je ook wijken kunt verwarmen met de zon? Het project ‘Zonthermie’ van WarmteStad en gemeente Groningen heeft als doel om ruim 2.500 woningen in het noordwesten van de stad Groningen van duurzame warmte te voorzien. Dick Takkebos, directeur van WarmteStad legt uit hoe dit werkt.
“Met zonne-energie kun je niet alleen duurzame elektriciteit opwekken (zonnepanelen), maar ook duurzame warmte (zonnecollectoren). Een zonnecollector zet de warmte van de zon om in warm water. Met dit warme water kun je een huis verwarmen of bijvoorbeeld douchen. Hierdoor heb je minder of geen gas nodig”, legt Dick uit.
In november 2022 is het startsein gegeven voor de aanleg van een zonthermiepark bij Dorkwerd, op een voormalig baggerterrein. “De provincie zocht een nieuwe bestemming voor deze locatie. Wat de mogelijkheid gaf om hier een zonnewarmtepark aan te leggen. Het warmtepark ligt naast Zernike, vlakbij de warmtecentrale van WarmteStad. Het bijkomende voordeel hiervan is dat de restwarmte van twee datacenters (die ook op Zernike staan), ook voor het project gebruikt kan worden. De warmte wordt gebruikt om woningen en gebouwen in de noordelijke stadswijken Paddepoel, Selwerd, Vinkhuizen en Kostverloren van duurzame warmte te voorzien.”
Zonthermie is een warmtebron met toekomst. Het is een schone, duurzame, innovatieve en veilige oplossing voor de Groningse warmtevoorziening.
Alternatief voor gas
Volgens Dick is zonnewarmte een prima duurzaam alternatief voor Gronings gas. “Zonnewarmte heeft het minder impact op het milieu dan gas, omdat er bij verwarmen met zonthermie geen CO2 vrijkomt. Op de langere termijn zorgt deze transitie ervoor dat de energierekening betaalbaar blijft en stimuleert het de economische groei van Groningen. Als inwoners goedkoper hun energie kunnen afnemen, houden ze meer geld over voor andere dingen. Daarnaast zijn we een pionier, en daarmee aantrekkelijk voor het bedrijfsleven en geïnteresseerden.” Het zonthermiepark in Groningen wordt namelijk het grootste zonnewarmtepark van Nederland. “En zelfs de derde grootste van de wereld. We zijn in Groningen een voorloper in Nederland en Europa met de toepassing van deze techniek voor stadsverwarming. Alleen in Scandinavische landen hebben ze hiermee al ervaring opgedaan. Vooral van Denemarken leren we veel.”
10.000 huishoudens
Juist dat leren, experimenteren en pionieren vindt Dick geweldig. “Zonthermie is een warmtebron met toekomst. Het is een schone, duurzame, innovatieve en veilige oplossing voor de Groningse warmtevoorziening. Met ons warmtenet willen we in 2026 in totaal ruim 10.000 huishoudens van duurzame warmte voorzien. Dit zonnewarmtepark levert straks warmte voor 2.500 van die 10.000 huishoudens. En de ambities voor het warmtenet gaan in de jaren daarna nog verder naar zo’n 20.000-25.000 huishoudens in het noorden van de stad. In etappes worden de verschillende wijken verbonden en gaan ze van het gas af.”
De eerste 5.000 Groningse huishoudens zijn al op het warmtenet aangesloten. In de toekomst hopen we zoveel mogelijk woningen in en rondom de stad Groningen met onze nieuwe en schone technieken van echte duurzame Groningse warmte te voorzien.
Zomer en winter
Het klinkt allemaal heel logisch, maar hoe zorg je ervoor dat die warmte van het park bij de Groningse huishoudens terecht komt? En hoe zit het met het verschil tussen zomer en winter? “Om de warmte bij de mensen te krijgen maken we gebruik van het al bestaande warmtenet. Op een zonnige dag kan het water in de zonnecollectoren al gauw oplopen tot zo’n 85 graden. Die warmte gaat zoveel mogelijk direct richting de wijken zodat mensen ermee kunnen douchen of de kachel aan kunnen zetten. Warmte die niet direct wordt gebruikt, slaan we op in de seizoensopslag. Deze opslag ligt diep onder de grond.”
Het opslaan van de warmte is heel belangrijk. “In de zomer schijnt de zon veel en wordt er veel warmte opgewekt, maar hebben we minder warmte nodig. In de winter is er weinig zon, maar hebben we juist wel veel warmte nodig. Door het ondergronds op te slaan hebben we altijd duurzame warmte.”
Seizoensopslag
De seizoensopslag bestaat uit zandlagen vol grondwater op een diepte tussen 50-250 meter onder de grond. Dit grondwater kan door de zonnecollectoren worden verwarmd tot een temperatuur van 45 graden. “Door de isolerende werking van de grond blijft die temperatuur goed behouden. De opslag bevat zo’n 230.000 m3 aan water. Dat kun je vergelijken met een bak water zo groot als 200 Martinitorens. En dan ook nog eens onder de grond.”
’s Winters wordt die warmte dan weer uit de opslag gehaald. “Met elektrische warmtepompen verwarmen we het water dan weer tot zo’n 70-80 graden, de temperatuur die nodig is voor het warmtenet. Hierdoor hebben de wijken zowel in de winter als zomer altijd voldoende warmte.”
“En dat is precies wat je wil. De eerste 5.000 Groningse huishoudens zijn al op het warmtenet aangesloten. In de toekomst hopen we uiteraard zoveel mogelijk woningen in en rondom de stad Groningen met onze nieuwe en schone technieken van echte duurzame Groningse warmte te voorzien”, besluit Dick.
